اخلاق پروتستانی و روح سرمایه داری

اروپا چگونه صنعتی شد؟ چه عواملی اقتصاد اروپا را به سمتی برد که تبدیل به سرلوحه قاره‌ها شد؟ دیدگاه‌های مختلفی درباره این موضوع وجود دارد و دلایل مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. از تاثیر شرق تا انقلاب رنسانس. کارل مارکس زیربناهای اقتصادی را از عوامل اصلی این رویداد می‌دانست. وی معتقد بود که نیازهای اقتصادی، جلوتر و مهم تر از نیازهای فرهنگی و سیاسی موجب رشد و صنعتی شدن اروپا شدند. دیدگاهی که بسیاری از اندیشمندان آن را پذیرفتند و یا ذهن آنها را به خود مشغول کرد. شاید برای بسیاری این مسئله که صنعتی شدن اروپا با مسیحیت در ارتباط بوده و ریشه الهیاتی دارد چندان مطلوب به نظر نرسد. اما بسیاری از اندیشمندان نیز ریشه‌های الهیاتی برای توسعه اروپا قائل بوده‌اند و اصلاحاتی که در مسیحیت رخ داد را عامل اصلی حرکت اروپا به سمت صنعتی شدن می‌دانند. ماکس وبریکی از همین افراد است که نگاه دیگری داشت. برخی نظریه‌پردازان توسعه نظریه ماکس وبر را مکمل نظریه کارل مارکس و تئوری ماتریالیسم تاریخی او می‌دانند. مارکس می‌گفت که عوامل مادی (ماتریالیستی) موجب رشد و دگرگونی‌های فرهنگی و سیاسی می‌شوند. اما وبر نظری برعکس مارکس داشت. ماکس وبر در کتاب اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری ذهن و افکار را در توسعه و صنعتی شدن اروپا مقدم بر ماده می‌دانست. وبر دراین کتاب ادعا می‌کند که انقلاب رنسانس اروپا و با تاثیراتی که امثال لوتربر جامعه مسیحی اروپا گذاشتند را عامل صنعتی شدن اروپا است. وی معتقد بود با انقلاب پروتستانی اندیشه مسیحی به سمت «این جهانی شدن» حرکت کرد. پروتستانیسم اندیشه‌ای بود که خود را متکی به این جهان می‌دانست. پروتستانیسم بهشت و جهنمی که توسط کلیسا به فروش می‌رسید را به نوعی در همین جهان جست‌وجو می‌کرد و همین امر موجب شد که «کار کردن» به نوعی تبدیل به «عبادت» شود. این تفکر به مرور در مناطقی که پروتستانیسم را پذیرفته بودند موجب رشد اقتصادی و افزایش درآمد این مناطق شد. عبادت جدیدی که حرکت به سمت صنعتی شدن را آغاز کرد.