اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر

این روزها اگزیستانسیالیسم کلمه‌ای آشنا برای عموم محسوب می‌شود. الوین د.یالوم که آثارش با اقبال بالایی روبه‌رو است از معروف‌ترین نویسندگان اگزیستانسیالیست در حوزه روان‌درمانی است. اما اگزیستانسیالیسم چیست و چرا این روزها پرطرفدار و البته پراهمیت شده است؟ ژان‌ پل سارترفیلسوف فرانسوی را از مهم‌ترین افراد اثرگذار بر این تفکر می‌دانند. اگزیستانسیالیسم را می‌توان به بیانی ساده اینگونه تعریف کرد که «شما آزاد هستید برای زندگی‌تان تصمیم بگیرید.» شاید این جمله منصوب به سارتر بهتر بتواند این مسئله را روشن کند که «اگر فرد معلولی که روی ویلچر است، قهرمان پاراالمپیک نشود، مقصر اول خودش است.» اما چرا فرد معلول مقصر است؟ اگزیستانسیالیسم می‌گوید هیچکس قهرمان زاده نمی‌شود و تفاوت انسان با اشیا در همین اراده آزاد اوست. وقتی یک تلفن موبایل تولید می‌شود، همه چیزش از قبل تعیین شده است؛ وسیله‌ای برای برقراری ارتباط، تماس، ارسال پیام، اجرای یک تعداد نرم‌افزار و بازی، نه چیزی بیشتر و نه چیزی کمتر! اما برای انسان اینگونه نیست. او آزاد است. می‌توان با همین مثال انسان را اینگونه تعریف کرد که او موبایلی است که اول به دنیا می‌آید و بعد تعیین می‌کند که دقیقا می‌خواهد چه کار کند، چگونه زندگی کند و کابردها و اهدافش را خودش تعیین می‌کند. همین دیدگاه در روزگاری که مسئله انگیزه و موفقیت به یک دغدغه و محتوایی پر مخاطب تبدیل شده است، موجب شده اگزیستانسیالیسم در بین مکتب‌های فلسفی مختلف، بیشتری نفوذ را در بین نظریه‌های روانکاوی و کتاب‌های مورد علاقه مردم داشته باشد. اگزیستانسیالیسم مورد نظر سارتر، نسبت به سایر فلاسفه اگزیستانسیالیست، بیشترین ارتباط را با اراده و انگیزه فردی دارد. کتاب اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر یک متن و یک گفتگو از سارتر است که سعی کرده با بیانی ساده مفاهیم اولیه اگزیستانسیالیسم را توضیح بدهد. مفاهیمی که می‌تواند درک ما از زندگی، انگیزه، هدف، و شیوه مواجهه با مشکلات و مسائل را دگرگون کند، و مطالعات ما از کتاب‌های روانشناسی و انگیزشی را به سمت‌وسوی جذاب‌تری بکشاند.