کتاب «چرند و پرند» نوشته‌ی علی‌اکبر دهخدا، مجموعه‌ای از مقالات طنزآمیز و انتقادی است که در اوایل قرن بیستم و در دوره‌ی مشروطه در روزنامه‌ی صوراسرافیل منتشر شد. این اثر که با زبانی ساده، روان و در عین حال پر از طعنه و کنایه نگاشته شده، یکی از نمونه‌های برجسته‌ی طنز اجتماعی و سیاسی در ادبیات پارسی به شمار می‌رود. دهخدا در این نوشته‌ها، با نگاهی تیزبین و قلمی گزنده، به مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی زمان خود می‌پردازد و با استفاده از طنز، مخاطب را به تأمل در وضعیت جامعه دعوت می‌کند.
داستان‌ها و مقالات «چرند و پرند» در قالب روایت‌هایی کوتاه و پراکنده ارائه می‌شوند که اغلب از زبان شخصیتی خیالی به نام «دخو» یا دیگر چهره‌های ساده‌دل و عوام روایت می‌شوند. این شخصیت‌ها با زبانی صمیمی و عامیانه از اتفاقات روزمره، خرافات، فساد حاکمان، و نادانی مردم سخن می‌گویند. برای مثال، در یکی از بخش‌ها، دخو با لحنی کنایه‌آمیز از وعده‌های پوچ سیاستمداران یا رفتارهای غیرمنطقی مردم در مواجهه با مشکلات حرف می‌زند. این شیوه‌ی روایت، هم خنده‌دار است و هم تلخ، زیرا واقعیت‌های دردناک جامعه را در لفافه‌ی طنز به تصویر می‌کشد.
ایده‌ی اصلی کتاب، نقد بی‌رحمانه‌ی نابسامانی‌های اجتماعی و سیاسی است. دهخدا با زیرکی، به مسائلی چون ظلم حکام، جهل عمومی، و ریاکاری در میان افراد جامعه حمله می‌کند. او نشان می‌دهد که چگونه مردم در دام خرافات و وعده‌های توخالی گرفتار شده‌اند و چگونه حاکمان از این ناآگاهی سوءاستفاده می‌کنند. یکی از نکات برجسته، استفاده از زبان مردم کوچه و بازار است که به اثر حالتی زنده و ملموس می‌دهد. این زبان نه‌تنها طنز را تقویت می‌کند، بلکه خواننده را به درون دنیای واقعی آن روزگار می‌برد.
«چرند و پرند» همچنین بازتابی از دوره‌ی مشروطه است؛ زمانی که ایران در کشاکش تغییر و تحول بود و روشنفکران تلاش می‌کردند جامعه را بیدار کنند. دهخدا با این اثر، به‌عنوان یک روشنفکر، وظیفه‌ی خود را در آگاهی‌بخشی به مردم ادا می‌کند، اما به‌جای نصیحت مستقیم، از طنز بهره می‌گیرد تا مخاطب خود به فکر فرو رود. پایان‌بندی بسیاری از مقالات، تلخ و تأمل‌برانگیز است و خواننده را با پرسش‌هایی درباره‌ی مسئولیت فردی و جمعی تنها می‌گذارد.
این کتاب بیشتر برای بزرگسالان و جوانان بالای ۱۷ سال مناسب است، زیرا درک طنز سیاسی و اجتماعی آن نیازمند شناخت نسبی از تاریخ و فرهنگ ایران است. نوجوانان ممکن است از زبان طنزآمیز آن لذت ببرند، اما مفاهیم عمیق‌ترش را به‌خوبی درنیابند.
مطالعه‌ی «چرند و پرند» فوایدی چون تقویت نگاه انتقادی، شناخت تاریخ اجتماعی ایران، و درک قدرت طنز در بیان حقیقت دارد. این کتاب به خواننده می‌آموزد که چگونه با نگاهی متفاوت به مسائل اطرافش بنگرد و از سطحی‌نگری پرهیز کند. همچنین، لذت خواندن متنی خلاق و هوشمندانه را به ارمغان می‌آورد که هنوز هم پس از یک قرن، تازگی و مناسبِ خود را حفظ کرده است.