رمان «خدمتکار و پروفسور» (Hakase no aishita sūshiki)، نوشته یوکو اوگاوا، نویسنده ژاپنی، در سال 2003 منتشر شد و یکی از آثار برجسته ادبیات معاصر ژاپن است. این رمان، با نثری لطیف و عمیقاً انسانی، داستان رابطه‌ای غیرمنتظره میان یک خدمتکار جوان، پروفسوری سالخورده با حافظه‌ای آسیب‌دیده و پسر خدمتکار را روایت می‌کند. داستان در شهری نامشخص در ژاپن رخ می‌دهد و با ترکیبی از سادگی و تأملات ریاضی، به کاوش در مفاهیمی چون عشق، دوستی، حافظه و زیبایی اعداد می‌پردازد.
داستان از زبان خدمتکاری تنها روایت می‌شود که برای مراقبت از پروفسور ریاضی‌دانی استخدام شده است. پروفسور، که در اثر تصادف رانندگی حافظه کوتاه‌مدتش را از دست داده، تنها 80 دقیقه از اتفاقات جدید را به یاد می‌آورد و پس از آن، همه‌چیز را فراموش می‌کند. او زندگی‌اش را با یادداشت‌هایی که به لباسش سنجاق می‌کند، مدیریت می‌کند و جهانش در اعداد و فرمول‌های ریاضی غرق است. خدمتکار، زنی ساده اما کنجکاو، به‌تدریج با دنیای پروفسور آشنا می‌شود و رابطه‌ای عمیق و عاطفی با او شکل می‌دهد. پسر ده‌ساله خدمتکار، که پروفسور او را «روت» (به معنای ریشه در ریاضی) می‌نامد، نیز به این رابطه می‌پیوندد و سه نفر با کمک ریاضی و علاقه مشترک به بیس‌بال، پیوندی خانوادگی‌مانند می‌سازند. پروفسور، با وجود محدودیت حافظه‌اش، از طریق اعداد و داستان‌هایشان، درس‌هایی درباره زیبایی و معنا به خدمتکار و روت می‌آموزد.

مضامین اصلی رمان شامل حافظه، ارتباط انسانی، زیبایی ریاضیات و قدرت روابط غیرمتعارف است. اوگاوا با ظرافت، نشان می‌دهد که چگونه عشق و دوستی می‌توانند محدودیت‌های جسمانی و ذهنی را پشت سر بگذارند. ریاضیات در داستان نه‌تنها ابزاری علمی، بلکه زبانی شاعرانه برای بیان احساسات و پیوند میان انسان‌هاست. فضای آرام و صمیمی داستان، همراه با اشاره‌های ظریف به فرهنگ ژاپنی، خواننده را به تأمل در لحظه‌های کوچک اما معنادار زندگی دعوت می‌کند. رمان همچنین نقدی تلویحی به جامعه‌ای است که ارزش انسان‌ها را با توانایی‌هایشان می‌سنجد.
گروه سنی مناسب: این رمان به دلیل مضامین عمیق عاطفی، اشاره‌های ریاضی و نثر لطیف اما تأمل‌برانگیز، برای بزرگسالان و نوجوانان (بالای 16 سال) که به داستان‌های انسانی و ادبیات ژاپنی علاقه‌مندند مناسب است. خوانندگان جوان‌تر ممکن است با مفاهیم ریاضی و عمق احساسی داستان چالش داشته باشند.
کتاب‌های مشابه از نظر محتوا:
1.« مردی که معادله بازار را حل کرد »اثر گرگوری زوکرمن: روایتی درباره زیبایی ریاضیات و تأثیر آن بر زندگی.
2.«پس از تاریکی» اثر هاروکی موراکامی: داستانی با فضای صمیمی و کاوش در روابط انسانی.
3.«خاطرات یک معلم» اثر پروین دخت تدین: روایتی از روابط غیرمنتظره ومسئولیت ها و تأثیرات عاطفی.

نکات مفید مطالعه:
- آشنایی با ریاضیات پایه: درک مفاهیم ساده ریاضی مانند اعداد اول به لذت بردن از داستان کمک می‌کند.
- توجه به روابط انسانی: پیوند میان پروفسور، خدمتکار و روت قلب داستان است؛ به احساساتشان دقت کنید.
- خوانش آهسته: نثر شاعرانه اوگاوا نیاز به تأمل دارد؛ با صبر بخوانید.
- تمرکز بر نمادها: اعداد و بیس‌بال به‌عنوان نمادهای ارتباط و معنا، کلید فهم داستان‌اند.