ماکسیم گورکی نویسنده چپ گرای روسی، معروف ترین و شناخته شده ترین روشنفکر شوروی استالینی، در کتاب دانشکده های من ماجراهای دوره نوجوونی خودشو نوشته و از این لحاظ کتاب بیشتر به فرم اتوبیوگرافی نزدیکه تا فرم رمان و گورکی بیشتر تفکرات و حالات روحی و وضعیت اجتماعی دوره خودش رو تحلیل میکنه. کتاب دانشکده های من در واقع جلد سوم از مجموعه خاطرات ماکسیم گورکیه بعد از نوشتن دوران کودکی و در جست و جوی نان. ن.یورنیف، دوست دوران جوونی گورکی اونو ترغیب میکنه که به دانشگاه بره. گورکی برای دانشگاه رفتن به قازان میره اما تجربه درس خوندن توی فضای خشک و دیکتاتورزده دوره تزاریسم تاثیری عمیق روی گورکی میذاره و توی یکی از مشهورترین جمله های کتاب و البته مایه تاسف برای ما، برای اینکه عمق فاجعه و کثافتی رو که شاهدش هست رو نشون بده مینویسه من اگه فکر رفتن به ایران رو هم میکردم از فکر رفتن به دانشگاه عاقلانه تر بود. هرچند گورکی در نهایت موفق به رفتن به دانشگاه نمیشه اما این در واقع صرفا بهونه ایه که گورکی از این طریق دوره تیره و تار زندگی مردم هم عصر خودش رو تعریف کنه. خود گورکی جای دیگه ای از کتاب میگه که برای نوشتن داستان لازم نبوده که خیلی به خودش سختی بده و فقط باید به اطرافش نگاه میکرده و راوی اتفاقات دور و برش میبوده. و این اما جاییکه ماکسیم گورکی جوون مسیرش رو تقریبا دیگه میشناسه و هدف زندگیش براش مشخص میشه و اون تلاش برای آزادی و مبارزه علیه حکومت تزاریه. نتیجه کتابیه تلخ و آموزنده و اما بازی روزگار چقدر خنده داره که کسانی که توی هوای دیکتاتوری نفس میکشن و برای آزادی میجنگن، خودشون روزی به ابزاری برای اعمال زور تبدیل میشن. همونطوری که گورکی که زمانی دم از آزادی و بهبود شرایط میزنه، وقتی که توی دستگاه شوروی به قدرت میرسه خیلی از نویسنده ها و روشنفکرها رو به زندون و مرگ محکوم میکنه.