رمان «سور بز» (به اسپانیایی: La fiesta del chivo) نوشته ماریو بارگاس یوسا، نویسنده پرویی و برنده جایزه نوبل ادبیات، داستانی چندلایه و سیاسی است که در جمهوری دومینیکن و در دوران دیکتاتوری رافائل تروخیو (1930-1961) روایت می‌شود. داستان از سه دیدگاه موازی روایت می‌شود: اورانیا کابرال، زنی میانسال که پس از سال‌ها به زادگاهش سانتو دومینگو بازمی‌گردد؛ خود تروخیو، دیکتاتور بی‌رحم ملقب به «سور بز»؛ و گروهی از توطئه‌گران که قصد ترور او را دارند. اورانیا، که در کودکی قربانی خشونت رژیم بوده، در سال 1990 به دیدار خانواده‌اش می‌آید و خاطرات تلخ گذشته را مرور می‌کند. این خاطرات به تدریج راز رابطه او با پدرش، یکی از نزدیکان سابق تروخیو، و تأثیر رژیم بر زندگی‌اش را فاش می‌کند. در خط داستانی دوم، خواننده با زندگی روزمره تروخیو آشنا می‌شود: مردی خودشیفته، کنترل‌گر، و بی‌رحم که با فساد و ترس بر کشور حکومت می‌کند. این بخش جزئیات زندگی شخصی و سیاسی او، از جمله روابطش با نزدیکان و سوءاستفاده از قدرت را نشان می‌دهد. خط سوم داستان به گروهی از انقلابیون می‌پردازد که در سال 1961 نقشه ترور تروخیو را اجرا می‌کنند. این گروه، متشکل از افرادی با انگیزه‌های شخصی و سیاسی، با خطر بزرگی مواجه‌اند و داستان به‌طور نفس‌گیر مراحل برنامه‌ریزی و اجرای ترور را دنبال می‌کند. پس از ترور، عواقب آن برای توطئه‌گران و کشور به تصویر کشیده می‌شود. یوسا با ترکیب این سه روایت، تصویری عمیق از تأثیر دیکتاتوری بر جامعه، خانواده، و روان افراد ارائه می‌دهد. پایان داستان، با تمرکز بر تلاش اورانیا برای آشتی با گذشته و شفای زخم‌هایش، تأمل‌برانگیز و احساسی است.
ایده‌های اساسی و نکات مهم:
«سور بز» نقدی تیزبینانه بر دیکتاتوری، سوءاستفاده از قدرت، و تأثیرات مخرب آن بر جامعه و افراد است. یوسا نشان می‌دهد چگونه رژیم‌های توتالیتر نه تنها کشور را به فساد می‌کشانند، بلکه روابط انسانی و خانوادگی را نیز ویران می‌کنند. موضوعاتی مانند حافظه، گناه، و جست‌وجوی رستگاری در داستان برجسته‌اند. شخصیت اورانیا نماد افرادی است که با زخم‌های گذشته دست‌وپنجه نرم می‌کنند، در حالی که تروخیو نمایانگر شر مطلق و خودشیفتگی سیاسی است. سبک روایی چندگانه یوسا، با جابه‌جایی بین زمان‌ها و دیدگاه‌ها، خواننده را به درک عمیق‌تر پیچیدگی‌های تاریخی و انسانی دعوت می‌کند.
مخاطبان سنی:
این کتاب برای بزرگسالان بالای 18 سال که به ادبیات سیاسی، تاریخی، و روان‌شناختی علاقه‌مندند، مناسب است. محتوای سنگین آن، شامل خشونت و موضوعات حساس، برای خوانندگان بالغ مناسب‌تر است.
کتاب‌های مشابه:
1. «پاییز پدرسالار» اثر گابریل گارسیا مارکز: رمانی درباره دیکتاتوری و فساد در آمریکای لاتین.
2. «گفت‌وگو در کاتدرال» اثر ماریو بارگاس یوسا: اثری دیگر از یوسا درباره قدرت و فساد سیاسی.
3. «در رویای بابل» اثر ریچارد براتیگان: داستانی با نگاهی متفاوت به تاریخ و قدرت.
نکات مفید مطالعه:
1. درک زمینه تاریخی: مطالعه درباره تاریخ جمهوری دومینیکن و تروخیو به فهم بهتر داستان کمک می‌کند.
2. توجه به دیدگاه‌های چندگانه: به تغییرات دیدگاه بین شخصیت‌ها دقت کنید تا لایه‌های داستان را درک کنید.
3. تأمل در مضامین انسانی: به تأثیر دیکتاتوری بر زندگی شخصی و جمعی فکر کنید تا پیام‌های عمیق رمان را دریابید.