«میلیونر زاغه‌نشین» (با عنوان اصلی Q & A)، نوشته‌ی ویکاس سواروپ، رمانی جذاب و پرفروش است که داستان زندگی رام محمد توماس، جوانی هندی و یتیم از زاغه‌های بمبئی، را روایت می‌کند. این رمان، که در سبک رئالیسم نوشته شده، با ترکیبی از درام، طنز و عاشقانه، زندگی دشوار اما پرماجرای رام را از طریق فلاش‌بک‌هایی به گذشته‌اش بازگو می‌کند. داستان در قالب پاسخ‌های رام به سوالات یک مسابقه‌ی تلویزیونی به نام «کی یک میلیارد می‌برد؟» روایت می‌شود، که هر سوال به بخشی از زندگی پر فراز و نشیب او گره خورده است. رمان به کاوش در موضوعاتی چون فقر، شانس، عشق و مبارزه برای بقا در جامعه‌ای پر از نابرابری می‌پردازد.
داستان با دستگیری رام آغاز می‌شود، زیرا پلیس به او مشکوک است که در مسابقه تقلب کرده است. رام، که بی‌سواد و از زاغه‌ها آمده، به‌طور شگفت‌انگیزی به تمام سوالات مسابقه پاسخ درست داده و در آستانه‌ی بردن جایزه‌ی بزرگ است. در بازجویی، رام داستان زندگی‌اش را تعریف می‌کند و توضیح می‌دهد که چگونه تجربیات سخت کودکی و جوانی‌اش به او کمک کرده تا پاسخ سوالات را بداند. هر فصل از کتاب به یک سوال مسابقه اختصاص دارد و از طریق آن، خواننده به گذشته‌ی رام سفر می‌کند: از زندگی در زاغه‌ها، یتیم شدن، کار در خانه‌های ثروتمندان، مواجهه با خیانت و جنایت، تا عشق به لاتیکا، دختری که قلبش را ربوده است. این فلاش‌بک‌ها تصویری زنده از جامعه‌ی هند، با تمام شکوه و فقرش، ارائه می‌دهند.
ایده‌های اصلی رمان شامل قدرت تجربه‌های زندگی در برابر آموزش رسمی، تأثیر نابرابری‌های اجتماعی بر سرنوشت افراد و نقش عشق و امید در غلبه بر مشکلات است. سواروپ با طنزی گزنده و نثری روان، تضاد میان زاغه‌ها و دنیای مدرن بمبئی را به تصویر می‌کشد. شخصیت‌پردازی رام، که ترکیبی از معصومیت و زیرکی است، به داستان عمق می‌بخشد و خواننده را با خود همراه می‌کند. رمان همچنین به نقد فساد، بی‌عدالتی و تأثیر فرهنگ عامه‌پسند بر جامعه می‌پردازد.
گروه سنی مناسب: این کتاب به دلیل مضامین اجتماعی، اشاره به خشونت و فقر، برای بزرگسالان و جوانان بالای ۱۶ سال مناسب است. محتوای احساسی و اجتماعی آن برای خوانندگان جوان‌تر ممکن است سنگین باشد، اما برای علاقه‌مندان به داستان‌های دراماتیک و اجتماعی، اثری هیجان‌انگیز است.
کتاب‌های مشابه:
1. گذری به هند (ادوارد مورگان فورستر): داستانی درباره‌ی زندگی در زاغه‌های هند و مبارزه برای بقا.
2. ببر سفید (آراویند آدیگا): رمانی درباره‌ی نابرابری‌های اجتماعی در هند مدرن.
3. شانتارام (گرگوری دیوید رابرتس): کاوشی در زندگی حاشیه‌نشینان بمبئی.
نکات مطالعه:
• توجه به ساختار روایی: به ارتباط سوالات مسابقه با گذشته‌ی رام دقت کنید.
• تأمل در مضامین اجتماعی: به نقدهای اجتماعی سواروپ درباره‌ی فقر و فساد فکر کنید.
• لذت از طنز و درام: نثر طنزآمیز و داستان پرماجرا را با حوصله بخوانید تا از عمق احساسی آن لذت ببرید.