رمان «آخرین انسان» (Oryx and Crake)، نوشته مارگارت اتوود و منتشرشده در سال ۲۰۰۳، اولین بخش از سه‌گانه ماد آدام است که در دنیایی پساآخرالزمانی و علمی-تخیلی روایت می‌شود. داستان حول محور مردی به نام اسنومن (Snowman) می‌چرخد که ظاهراً تنها انسان بازمانده در جهانی ویران‌شده است. او در دنیایی زندگی می‌کند که فاجعه‌ای زیستی، ناشی از دستکاری‌های ژنتیکی و طمع شرکت‌های بزرگ، بشریت را نابود کرده است. اسنومن، که پیش‌تر جیمی نام داشت، در کنار موجوداتی انسان‌مانند به نام کریکرها زندگی می‌کند؛ موجوداتی که توسط دوست قدیمی‌اش، کریک، مهندسی ژنتیک شده‌اند. این موجودات، که از نظر ژنتیکی برای زندگی در شرایط جدید طراحی شده‌اند، اسنومن را به‌عنوان یک راهنما یا پیامبر می‌بینند.
داستان در دو زمان روایت می‌شود: حال، که اسنومن در جهانی خالی و خطرناک به دنبال غذا و سرپناه است، و گذشته، که از طریق فلش‌بک‌هایی به زندگی جیمی، رابطه‌اش با کریک، نابغه علمی، و اوریکس، زنی مرموز که هر دو عاشقش بودند، می‌پردازد. جیمی در جهانی رشد کرده که در آن شرکت‌های بزرگ، با دستکاری ژنتیک و کنترل منابع، جامعه را به دو بخش مرفه و فقیر تقسیم کرده‌اند. کریک، که از این نظام فاسد خشمگین است، طرحی برای بازسازی بشریت با خلق موجوداتی کامل‌تر و عاری از نقص‌های انسانی طراحی می‌کند. اما این طرح به فاجعه‌ای منجر می‌شود که تمدن را نابود می‌کند. اسنومن، تنها بازمانده‌ای که از این پروژه آگاه است، با عذاب وجدان و حسرت گذشته دست‌وپنجه نرم می‌کند، در حالی که تلاش می‌کند کریکرها را هدایت کند.
ایده‌های اساسی و نکات مهم:
رمان به موضوعاتی چون دستکاری ژنتیک، طمع شرکت‌ها، فروپاشی محیط‌زیست و پرسش‌های اخلاقی درباره علم و بشریت می‌پردازد. اتوود با نگاهی تیزبینانه، خطرات پیشرفت علمی بدون نظارت اخلاقی را به تصویر می‌کشد. رابطه جیمی، کریک و اوریکس به کاوش در عشق، حسادت و قدرت می‌پردازد، در حالی که کریکرها نمادی از تلاش برای خلق انسانیتی ایده‌آل اما ناقص‌اند. سبک روایی اتوود، ترکیبی از طنز سیاه و تأملات فلسفی، خواننده را به فکر درباره آینده بشریت وا می‌دارد. این رمان، که نامزد جایزه بوکر شد، هشداری درباره عواقب زیاده‌خواهی و بی‌توجهی به طبیعت است.
گروه سنی مناسب:
این رمان به دلیل مضامین پیچیده، فضای تاریک و مفاهیم علمی-فلسفی برای بزرگسالان بالای ۱۸ سال، به‌ویژه علاقه‌مندان به ادبیات علمی-تخیلی و پساآخرالزمانی، مناسب است. خوانندگان جوان‌تر ممکن است با زبان و مضامین سنگین آن چالش داشته باشند.
کتاب‌های مشابه از نظر محتوا:
1. «سرگذشت ندیمه» (مارگارت اتوود): داستانی دیستوپیایی( پادآرمانشهری) با نقد اجتماعی.
2. «جاده» (کورمک مک‌کارتی): روایتی پساآخرالزمانی درباره بقا.
3. «هرگز رهایم نکن» (کازوئو ایشی‌گورو): داستانی علمی-تخیلی با تمرکز بر اخلاق و هویت.
نکات مفید مطالعه:
1. توجه به مضامین علمی: به مفاهیم ژنتیک و زیست‌فناوری در داستان دقت کنید تا نقد اتوود را بهتر درک کنید.
2. زمینه دیستوپیایی: آشنایی با ژانر پساآخرالزمانی به لذت بردن از فضای رمان کمک می‌کند.
3. تمرکز بر شخصیت‌ها: به روابط جیمی، کریک و اوریکس و تأثیر آن‌ها بر فاجعه داستان توجه کنید.