کتاب «هنر عشق ورزیدن» نوشته اریک فروم، روان‌شناس و فیلسوف برجسته آلمانی، اثری عمیق و تأمل‌برانگیز است که عشق را نه به‌عنوان احساسی خودبه‌خود، بلکه به‌مثابه هنری آموختنی و مهارتی نیازمند تمرین بررسی می‌کند. فروم در این کتاب، که در سال ۱۹۵۶ منتشر شد، با نگاهی فلسفی و روان‌شناختی، به این پرسش می‌پردازد که عشق چیست و چگونه می‌توان آن را در زندگی به شکلی معنادار تجربه کرد. او معتقد است که عشق در دنیای مدرن اغلب با مفاهیمی سطحی مانند جذابیت ظاهری یا نیازهای خودخواهانه اشتباه گرفته می‌شود، در حالی که در حقیقت، عشق حقیقی فراتر از این‌هاست.
فروم عشق را به انواع مختلفی تقسیم می‌کند: عشق مادرانه و پدرانه، عشق به خود، عشق عاشقانه، عشق به خدا و عشق برادرانه. او تأکید می‌کند که عشق به خود، پایه‌ای برای عشق به دیگران است؛ کسی که خود را دوست نداشته باشد، نمی‌تواند دیگری را واقعاً دوست بدارد. عشق عاشقانه، که بسیاری آن را اوج عشق می‌دانند، در نظر فروم تنها زمانی پایدار است که با احترام، شناخت و مراقبت همراه باشد. او عشق را عملی فعال می‌بیند، نه حالتی منفعل؛ چیزی که با دادن، درک کردن و رشد کردن شکوفا می‌شود، نه صرفاً گرفتن یا انتظار داشتن.
یکی از نکات برجسته کتاب، نقد فروم به جامعه مصرف‌گراست. او می‌گوید در جهانی که همه‌چیز، حتی روابط انسانی، به کالایی برای خرید و فروش تبدیل شده، عشق واقعی به حاشیه رانده می‌شود. او عشق را هنری می‌داند که مانند هر مهارت دیگر، نیازمند نظم، صبر، تمرکز و تمرین مداوم است. فروم همچنین هشدار می‌دهد که بدون رشد شخصی و خودآگاهی، عشق به وابستگی یا سلطه‌گری تبدیل می‌شود، نه اتحادی برابر و آزاد.
ایده اصلی کتاب این است که عشق، نیرویی خلاق و تحول‌آفرین است که می‌تواند انسان را از تنهایی و جدایی ذاتی‌اش نجات دهد، اما این نیرو خودبه‌خود به دست نمی‌آید. فروم با زبانی ساده اما عمیق، خواننده را به تأمل درباره روابطش وامی‌دارد و نشان می‌دهد که عشق ورزیدن، انتخابی آگاهانه و مسئولانه است. او همچنین به نقش ایمان و شجاعت در عشق اشاره می‌کند؛ اینکه عشق ورزیدن یعنی پذیرفتن آسیب‌پذیری و اعتماد به دیگری.
این کتاب بیشتر برای بزرگسالان (25 تا 50 سال) مناسب است که به دنبال درک عمیق‌تری از روابط انسانی و رشد شخصی‌اند. محتوای فلسفی و روان‌شناختی آن برای خوانندگان جوان‌تر ممکن است سنگین باشد، اما هر کسی که تجربه‌ای از عشق یا چالش‌هایش داشته باشد، می‌تواند از آن بهره ببرد.
از کتاب‌های مشابه می‌توان به «جاده کمتر پیموده‌شده» نوشته ام. اسکات پک (درباره عشق و رشد)، «انسان در جست‌وجوی معنا» از ویکتور فرانکل (تمرکز بر معنای زندگی) و «عشق و اراده» اثر رولو می (تحلیل روان‌شناختی عشق) اشاره کرد.
مطالعه این کتاب چه فوایدی دارد؟
اول، دیدگاه تازه‌ای به عشق و روابط می‌دهد و از سطحی‌نگری دور می‌کند. دوم، با تمرین‌های پیشنهادی‌اش، به بهبود خودآگاهی و ارتباط با دیگران کمک می‌کند. سوم، ذهن را به تأمل درباره ارزش‌های زندگی و مسئولیت‌پذیری در عشق باز می‌کند. این اثر، راهنمایی است برای زیستن با عشقی عمیق‌تر و آگاهانه‌تر.