کتاب «همنام» نوشته‌ی جومپا لاهیری، رمانی لطیف و عمیق است که مانند رودی آرام، زندگی یک خانواده‌ی مهاجر هندی را در آمریکا به تصویر می‌کشد و خواننده را به سفری در میان هویت، تعلق و زمان می‌برد. این اثر، که در سال ۲۰۰۳ منتشر شد، داستان آشیما و آشوک گانگولی را روایت می‌کند که از کلکته به بوستون مهاجرت می‌کنند و پسرشان، گوگول، در این دنیای تازه متولد می‌شود. نام گوگول، که از نویسنده‌ی بزرگ روس، نیکولای گوگول، گرفته شده، نه تنها یک انتخاب اتفاقی است، بلکه رشته‌ای است که زندگی او را به گذشته‌ی پدرش، فرهنگ هندی و کشمکش‌های درونی‌اش گره می‌زند. لاهیری با قلمی شاعرانه و حساس، داستانی خلق می‌کند که هم شخصی است و هم جهانی.
یکی از ایده‌های اصلی کتاب، جست‌وجوی هویت در میان دو فرهنگ است. گوگول، که در آمریکا بزرگ می‌شود، بین نام عجیبش، ریشه‌های هندی‌اش و زندگی آمریکایی‌اش سرگردان است. او از نامش متنفر می‌شود، چون آن را نشانه‌ای از تفاوتش می‌بیند، و در جوانی حتی نامش را به نیکیل تغییر می‌دهد تا خود را با جامعه‌ی اطرافش هم‌رنگ کند. اما این تغییر، بیش از آنکه او را آزاد کند، او را به پرسش‌های عمیق‌تری درباره‌ی «خود» بودنش می‌کشاند. لاهیری با ظرافت نشان می‌دهد که هویت، چیزی نیست که بتوان آن را به‌راحتی عوض کرد یا کنار گذاشت؛ بلکه مانند سایه‌ای است که همیشه همراه انسان می‌ماند.
رمان همچنین به روابط خانوادگی و شکاف نسلی می‌پردازد. آشیما و آشوک، با دلتنگی برای هند و تلاش برای سازگاری با آمریکا، زندگی‌ای می‌سازند که پر از فداکاری‌های خاموش است. مرگ ناگهانی آشوک، لحظه‌ای کلیدی در داستان است که گوگول را وادار می‌کند تا به گذشته و پیوندهایش با والدینش بازگردد. این فقدان، او را به درک عمیق‌تری از میراثش می‌رساند. لاهیری با توصیف‌های دقیق، از عطر ادویه‌های هندی در آشپزخانه تا سرمای زمستان‌های نیوانگلند، حس غربت و خانه را به‌زیبایی به تصویر می‌کشد.
عشق و روابط عاطفی نیز در «همنام» نقش مهمی دارند. گوگول در زندگی‌اش با زنانی چون مکسین و موشومی روبه‌رو می‌شود که هر یک بخشی از او را آشکار می‌کنند، اما هیچ‌کدام نمی‌توانند خلأ درونی‌اش را پر کنند. پایان داستان، با گوگول که کتابی از نیکولای گوگول را باز می‌کند، چرخه‌ای را کامل می‌کند: پذیرش نامی که زمانی از آن فرار می‌کرد.
این کتاب برای افراد بالای ۱۷ سال مناسب است، زیرا موضوعات مهاجرت، هویت و بزرگسالی‌اش برای نوجوانان در آستانه‌ی جوانی و بزرگسالان ملموس‌تر است. از کتاب‌های مشابه می‌توان به «باغ‌های صبحگاهی» از امی تان، «می‌خواهم زندگی کنم» نوشته‌ی جنی داون‌هام، و «درخت خانوادگی» از باربارا دلینسکی اشاره کرد.
مطالعه‌ی «همنام» مانند نگاه کردن به آلبومی قدیمی است که هم نوستالژیک است و هم افشاگر. این کتاب به شما یاد می‌دهد که هویت، ترکیبی از گذشته و حال است و پذیرش آن، راهی به سوی آرامش. با روایتی گرم و صمیمی، شما را به تأمل درباره‌ی ریشه‌هایتان دعوت می‌کند و نشان می‌دهد که خانه، گاهی در قلب انسان است، نه فقط در یک مکان.