«چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم»، رمانی لطیف و درون‌گرا از زویا پیرزاد، زندگی روزمره ودرونی کلاریس آیوازیان، زنی ارمنی‌تبار را در دهه ۱۳۴۰ ایران روایت می‌کند. داستان در شهر آبادان، در محله‌ای آرام و خانوادگی به نام بریم ، رخ می‌دهد. کلاریس، مادرسه فرزند وهمسرمردی به نام آرتوش، زندگی‌اش را درتکرار کارهای روزمره خانه‌داری و مراقبت از خانواده سپری می‌کند. او زنی آرام، وظیفه‌شناس و کمی درون‌گراست که به نظر می‌رسد از زندگی‌اش راضی است، اما در عمق وجودش، حسرت‌ها و سوال‌هایی نهفته دارد که به زبان نمی‌آورد.
داستان با ورود خانواده‌ای جدید به همسایگی کلاریس آغاز می‌شود. این خانواده، که شامل امیل و خواهرش لیلیت است، به‌تدریج زندگی یکنواخت کلاریس را تحت تأثیر قرار می‌دهد. امیل، مردی تنها و مرموز، با رفتار آرام و نگاه‌های معنادارش، توجه کلاریس را جلب می‌کند. این آشنایی، موجی از احساسات سرکوب‌شده را در کلاریس بیدار می‌کند؛ احساساتی که او سال‌ها در نقش همسر و مادر نادیده گرفته بود. او که همیشه در خدمت دیگران بوده، حالا با دیدن امیل، به خودش و خواسته‌هایش فکر می‌کند. این کشش درونی، نه به معنای یک رابطه عاشقانه آشکار، بلکه بیشتر به شکل تأملی عمیق بر هویت و جایگاهش در زندگی نمایان می‌شود.
درکناراین تحولات درونی، روابط خانوادگی کلاریس نیز با دقت و ظرافت به تصویر کشیده شده است. آرتوش، همسرش، مردی کم‌حرف و متمرکز بر کار است که به نظر می‌رسد از دنیای احساسی کلاریس دور است. فرزندانش، دو دختر و یک پسر، هر کدام با ویژگی‌های خاص خود، بخشی از زندگی پرمشغله او را پر می‌کنند. مادر و خواهر کلاریس نیز حضور دارند و با حرف‌ها و نصیحت‌هایشان، گاه او را به ادامه زندگی معمولش تشویق می‌کنند و گاه ناخواسته فاصله او را با خودش بیشتر نشان می‌دهند. ورود لیلیت، زنی جسور و مستقل، تضادی با زندگی محافظه‌کارانه کلاریس ایجاد می‌کند و او را به فکر فرو می‌برد.
پایان داستان، نه با یک تغییربزرگ، بلکه با بازگشت کلاریس به زندگی روزمره‌اش همراه است. او پس از این تجربه درونی، چراغ‌ها را خاموش می‌کند و به خواب می‌رود، اما خواننده حس می‌کند که چیزی در او برای همیشه تغییر کرده است. این رمان، داستانی درباره روزمرگی، تنهایی در میان جمع، و جست‌وجوی معنا در زندگی ساده است که با زبانی روان و توصیف‌هایی زنده روایت می‌شود.
این کتاب بیشتر برای بزرگسالان و نوجوانان بالای ۱۷ سال مناسب است، زیرا درک لایه‌های احساسی و پیچیدگی‌های زندگی خانوادگی آن نیازمند تجربه و بلوغ است.
کتاب‌های مشابه از نظر محتوا:
1.«شوهر آهوخانم» اثر علی‌محمد افغانی: روایتی از زندگی خانوادگی و کشمکش‌های درونی یک زن در جامعه سنتی.
2.«خانم دالوی» اثر ویرجینیا وولف: نگاهی عمیق به ذهن یک زن در یک روز معمولی و تأملاتش درباره زندگی.
3.«سووشون» اثر سیمین دانشور: داستانی از زندگی روزمره و تحولات درونی یک زن در بستر تاریخ.
نکات مفید مطالعه «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم»:
این کتاب به خواننده کمک می‌کند تا ارزش لحظه‌های ساده زندگی را درک کند و به احساسات نهفته در روزمرگی توجه نشان دهد. مطالعه آن، تأملی در نقش زنان در خانواده و جامعه را به همراه دارد و درس می‌دهد که گاهی بزرگ‌ترین تغییرات، در سکوت و درون رخ می‌دهند.