لومپن اصطلاحی آلمانی است به معنای بیکاره و ژنده پوش اما در مفهوم به قشرهایی از اعضای جامعه گفته می شود که بنا به دلایلی از حقوق سیاسی و اجتماعی خود محروم شده اند. شرایط اجتماعی مهمترین عامل رشد لومپن ها در جامعه است، آنها از اقشار پایین دست جامعه هستند، این گروه به خاطر پول به هرکار ناپسند و ضد انسانی تن می دهند.
همواره نقش عوامل اجتماعی ،فرهنگی و اقتصادی در تحولات تاریخی نادیده گرفته می شود. تاریخ به عنوان شاخه ای از علوم اجتماعی با مدارک و اسنادی که دولت ها انتشار می دهند نقش آنها را بررسی می کند.
لومپن ها یا اوباش در تحولات سیاسی و تاریخ معاصر ما نقش موثری داشته اند چه در دوران قاجار و یا دوره ی پهلوی ،آنها ابزاری در خدمت منافع سیاسی گروه های مختلف بودند.
در دوران پهلوی دار و دسته ی شعبان جعفری (شعبان بی مخ) نمونه ای از این افراد بودند که از سوی حکومت اعضا و طرفداران حزب توده را سرکوب کردند.
یکی از ماموریت های درخشان شعبان حمله و سو قصد به جان حسین فاطمی وزیر امور خارجه کابینه ی مصدق بود.
عوامل مهمی که باعث رشد این گروه در جامعه ی ایران شد نبود نظارت در قدرت مرکزی بود که باعث شد این گروه ها از افراد به عنوان مدعیان نظم سربلند کرده و کنترل شهرها را برای اهداف خود به دست گیرند.