کتاب «واقع‌نگری» نوشته هنس روسلینگ، اثری است الهام‌بخش و روشنگر که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد و با همکاری اولا روسلینگ و آنا روسلینگ رونلوند نوشته شده است. این کتاب که پس از مرگ هنس روسلینگ به چاپ رسید، تلاش می‌کند ذهن خوانندگان را از پیش‌داوری‌ها و تصورات نادرست درباره جهان پاک کند و آن‌ها را به دیدگاهی مبتنی بر واقعیت و داده‌ها دعوت کند. روسلینگ، پزشک و آمارشناس سوئدی، با زبانی ساده و داستان‌گویی جذاب، نشان می‌دهد که جهان برخلاف آنچه اغلب فکر می‌کنیم، در بسیاری از جنبه‌ها بهتر از گذشته شده است.
یکی از ایده‌های اصلی کتاب این است که ذهن ما به‌طور طبیعی به سمت منفی‌نگری و بزرگ‌نمایی مشکلات گرایش دارد. روسلینگ این را «غریزه منفی‌گرایی» می‌نامد و معتقد است که رسانه‌ها و تجربیات شخصی، ما را به دیدن نیمه خالی لیوان عادت داده‌اند. او با ارائه آمار و نمودارهای دقیق، نشان می‌دهد که نرخ فقر جهانی کاهش یافته، امید به زندگی بالا رفته و دسترسی به آموزش و بهداشت در بسیاری از نقاط جهان بهبود یافته است. اما چرا ما این پیشرفت‌ها را نمی‌بینیم؟ پاسخ در ده غریزه ذهنی است که روسلینگ معرفی می‌کند، از جمله غریزه شکاف (تقسیم جهان به «ما و آن‌ها»)، غریزه ترس (تمرکز بر خطرات) و غریزه اندازه (اغراق در مسائل).
نکته برجسته دیگر، دعوت به «واقع‌نگری» است؛ یعنی دیدن جهان همان‌گونه که هست، نه آن‌طور که احساس می‌کنیم. روسلینگ با مثال‌هایی از زندگی خودش – مثل وقتی که به‌عنوان پزشک در آفریقا کار می‌کرد – و طنزی ظریف، خواننده را به چالش می‌کشد تا از تعصباتش فاصله بگیرد. او می‌گوید اکثرمردم، حتی افراد تحصیل‌کرده، در آزمون‌های ساده درباره وضعیت جهان نمره‌ای بدترازشامپانزه‌ها می‌گیرند، چون به‌طور تصادفی حدس نمی‌زنند، بلکه به اشتباهات سیستماتیک گرفتارند.
کتاب همچنین راهکارهایی عملی برای تفکربهترارائه می‌دهد. مثلاً به جای اعتماد به اخبار لحظه‌ای، به روندهای بلندمدت نگاه کنیم یا به‌جای تعمیم‌های سریع، داده‌ها را بررسی کنیم. روسلینگ جهان را به چهار سطح درآمدی تقسیم می‌کند و نشان می‌دهد که بیشتر مردم دیگر در فقر مطلق نیستند، بلکه در حال حرکت به سمت زندگی بهترند. این دیدگاه، امیدی واقعی و نه کاذب به خواننده می‌دهد.
این کتاب بیشتر برای افراد ۱۸ تا ۵۰ سال مناسب است؛ کسانی که به مسائل جهانی علاقه دارند، می‌خواهند نگاهشان را به دنیا اصلاح کنند یا در مشاغلی مثل آموزش، سیاست و رسانه فعالیت می‌کنند. با این حال، نوجوانان بالای ۱۵ سال که ذهن پرس‌وجویی دارند و بزرگسالان بالای ۵۰ که به دنبال درک بهتری از جهان‌اند، نیز می‌توانند از آن بهره ببرند.
سه کتاب مشابه از نظر محتوا عبارتند از: «پیشرفت» نوشته یوهان نوربرگ، که درباره بهبود شرایط زندگی بشر است؛ «جهان چگونه کار می‌کند» از واکلاو اسمیل، که با داده‌ها به تحلیل جهان می‌پردازد؛ و «ذهن منطقی» اثر استیون پینکر، که بر پیشرفت انسان با تکیه بر عقلانیت تأکید دارد.
برای مطالعه مؤثر، بهتر است با ذهنی باز و کنجکاو به سراغش بروید و هنگام خواندن، یادداشت‌هایی از آمار یا نکات جالب بردارید. بحث درباره ایده‌ها با دیگران و مرور دوباره بخش‌های کلیدی، درکتان را عمیق‌تر می‌کند. «واقع‌نگری» نه‌فقط کتابی برای یادگیری، بلکه ابزاری است برای دیدن جهان با چشمانی تازه و امیدوار.