«سوپرمارکت شبانه‌روزی» نوشته‌ی سایاکا موراتا، رمانی کوتاه و تأثیرگذار است که با زبانی ساده اما عمیق، به زندگی کیکو فوروکاوا، زنی 36 ساله در توکیو، می‌پردازد. کیکو از کودکی به دلیل رفتارهای غیرمعمولش، مانند پیشنهاد پختن پرنده‌ی مرده‌ای که هم‌کلاسی‌هایش برایش گریه می‌کردند، از سوی خانواده و جامعه طرد شده و به‌عنوان فردی «عجیب» شناخته می‌شود. این احساس بیگانگی او را به سکوت و انزوا سوق می‌دهد تا اینکه در 18 سالگی به‌عنوان کارمند پاره‌وقت در فروشگاه «اسمایل مارت» مشغول به کار می‌شود. این شغل ساده، که قوانینش در دفترچه‌ی راهنمای فروشگاه به‌وضوح نوشته شده، به کیکو حس آرامش و هویت می‌بخشد. او با تقلید از رفتار و گفتار همکارانش، راهی برای هماهنگی با جامعه پیدا می‌کند.
ایده‌ی اصلی کتاب، کاوش در مفهوم «نرمال بودن» و فشارهای اجتماعی برای انطباق با انتظارات است. کیکو در سوپرمارکت احساس تعلق می‌کند، جایی که صدای صندوق، نیازهای مشتریان و نظم قفسه‌ها به او هدف می‌دهند. اما جامعه، به‌ویژه خانواده و دوستانش، او را به دلیل مجرد بودن و نداشتن شغل «موقر» تحت فشار قرار می‌دهند. ورود شیراکی، کارمند جدید و غیرعادی به فروشگاه، زندگی کیکو را به چالش می‌کشد. شیراکی با دیدگاه‌های عجیبش درباره‌ی جامعه، کیکو را به تصمیم‌گیری‌های غیرمنتظره‌ای سوق می‌دهد که او را وادار می‌کند بین خواسته‌های خودش و انتظارات جامعه یکی را انتخاب کند. موراتا با ظرافت نشان می‌دهد که چگونه هنجارهای اجتماعی می‌توانند فردیت را سرکوب کنند و در عین حال، انتخاب‌های شخصی، حتی اگر غیرمتعارف باشند، می‌توانند به رضایت درونی منجر شوند.
کتاب با طنزی تلخ و نگاهی انتقادی به فرهنگ کار و ازدواج در ژاپن، خواننده را به تأمل در معنای خوشبختی و هویت وا می‌دارد. این اثر که برنده‌ی جایزه‌ی معتبر آکوتاگاوا شده، از تجربه‌ی 18 ساله‌ی خود موراتا در کار فروشگاهی الهام گرفته و با فروش بیش از 650,000 نسخه، محبوبیتی جهانی یافته است.
این کتاب برای بزرگسالان، به‌ویژه افراد بالای 18 سال که به داستان‌های اجتماعی با مضامین روان‌شناختی و نقد فرهنگ علاقه‌مندند، مناسب است. همچنین برای کسانی که احساس می‌کنند با هنجارهای جامعه هماهنگ نیستند، این اثر می‌تواند آرامش‌بخش و الهام‌بخش باشد.
کتاب‌های مشابه
1. «مردی به نام اوه» نوشته‌ی فردریک بکمن: داستانی درباره‌ی فردی غیرعادی که در جامعه‌ای هنجارمند به دنبال معنای زندگی است.
2. «الینور آلیفنت کاملاً خوب است» نوشته‌ی گیل هانیمن: روایتی از زنی تنها که با رفتارهای غیرمتعارفش با انتظارات اجتماعی مقابله می‌کند.
3. «کتابخانه نیمه‌شب» نوشته‌ی مت هیگ: داستانی تأمل‌برانگیز درباره‌ی انتخاب‌های زندگی و هویت شخصی.
نکات مفید مطالعه
• تأمل در هنجارها: هنگام خواندن، به فشارهای اجتماعی در زندگی خود فکر کنید و آن‌ها را با تجربه‌ی کیکو مقایسه کنید.
• توجه به طنز: طنز تلخ داستان را با دقت دنبال کنید تا نقدهای اجتماعی موراتا را بهتر درک کنید.
• مطالعه‌ی آرام: برای جذب فضای داستان، در محیطی آرام بخوانید و به جزئیات زندگی کیکو توجه کنید.
• یادداشت‌برداری: جملات کلیدی درباره‌ی هویت و جامعه را یادداشت کنید تا در بحث‌های گروهی از آن‌ها استفاده کنید.