کتاب رستاخیز درخت کاج، چهارمین کتاب از مجموعه قصه های کولیما، از وارلام شالاموف، نویسنده خوش فکر و نوآور ادبیات روسیه است.
کتاب رستاخیز درخت کاج، مجموعه ای از بیست و نه داستان کوتاه از شالاموف میشه که نسبت به داستان هایی که توی مجموعه های قبلی خوندیم متفاوته.
اسم داستان های این مجموعه: کوره راه، گرافیت، بندرگاه دوزخ، سکوت، دو گفت و گو، دماسنج گریشکا لاگون، بگیر و ببند، نگاه جسور، مارسل پروست، تصویر محو، رئیس دایره سیاسی، ریاباکون، حکایت زندگی مهندس کیپریف، درد، گربه‌ی بی نام و نشان، نان رفیقم، سرقت، شهری بر بلندی، آزمون، در پی نامه، مدال طلا، در رکاب برزین، خان- گیری، دعای شبانگاهی، دیدار مستر پوپ، سنجاب، سیلاب، آب و آتش، رستاخیز درخت کاج
فضای حاکم روی داستان های این مجموعه، با همدیگه متفاوت ان. ما با موضوع هایی مثل مرگ، خوی وحشی گری و حیوانی، رستاخیز روح، درد و رنج و مسائل و دغدغه های مهم دیگه انسان مواجه میشیم.
به عقیده خیلی از منتقدها و مخاطب های جدی کارهای شالاموف، همه تلاش وارلام شالاموف، به این بوده که به صورت هر چه عمیق تر، افکار و اندیشه ها و احساساتی که کسایی که به اردوگاه های حکومت شوروی رفتن، داشتن، رو به تصویر بکشه و ترسیم کنه. اما تفاوتی که وارلام شالاموف، توی داستان هاش داره اینه که از ادبیات مستند فاصله میگیره و تلاش می کنه که ادبیات مستند رو با رویکرد جدید و خاصی به مخاطب ارائه بده. شالاموف تلاش میکنه که با ساختار ادبی اش و جدا نشدن از اصول ادبی مخاطب رو با طبیعت وحشی و درنده اردوگاه ها آشنا کنه (ناگفته نمونه، خود وارلام شالاموف، تجربه اسارت توی این اردوگاه ها رو داشته).
شالاموف، برخلاف بقیه نویسنده های بزرگ ادبیات مستند، برای توصیف فضای خوفناک و وحشتناک اردوگاه، مقدمه چینی نمیکنه، ما رو یک راست، پرت می کنه توی فضای وحشی اردوگاه. اینطور ما نمیتونیم روند اتفاقات و رخدادها رو مجسم کنیم. و برداشتی که از اردوگاه داریم، مثل همه کسایی هستش که واقعا تجربه اون اردوگاه ها رو داشتن.
یه جا از کتاب رستاخیز درخت کاج میخونیم:
آینه خاطرات را حفظ نمی کند. اما آنچه که من در چمدانم مخفی کرده ام، شباهت چندانی به آینه ندارد و بیشتر خرده شیشه ای است با سطح تیره و تار، مانند سطح گل آلود رودی که با حفظ خاطرات حساس و بسیار مهم تر و ابدی تر از خاطرات آب های بلوری و شفاف، برای ابد تیره و گل آلود شده باشد.