تصور کن جزیره‌ای گم‌شده در دل دریایی بی‌انتها، جایی که باد، آوای سرگشتگی انسان‌ها را در گوش صخره‌ها می‌خواند...
«جزیره‌ی سرگردانی»، شاهکار سیمین دانشور، ما را به چنین جهانی می‌کشاند؛
داستان در روزهای پر التهاب انقلاب اسلامی ایران آغاز می‌شود. هستی، استاد دانشگاه، زندگی آرام و مرفهی دارد. همسرش، دکتر شیرازی، پزشکی محترم است و فرزندانش در خارج از کشور تحصیل می‌کنند. اما این آرامش ظاهری با امواج سهمگین انقلاب در هم می‌شکند. دنیای هستی که بر پایه عقلانیت و تفکر بنا شده، با شعارهای پرشور و شور و هیجان‌های انقلابی به لرزه می‌افتد. دوستان و آشنایانش به دو دسته تقسیم می‌شوند: انقلابیون پرشور و منتقدان خاموش. هستی خود را در میان این دو قطب سرگردان می‌یابد. او نه می‌تواند با شور و هیجان انقلابیون همراه شود، نه با سکوت و انفعال منتقدان کنار بیاید.
جنگ تحمیلی نیز به این سرگردانی دامن می‌زند. آوارگی، ترس، فقدان و ناامیدی سایه سنگینی بر زندگی مردم می‌افکند.
جهانی که هستی، زنی نقاش و پر از شور، در آن میان عشق، آرمان و واقعیت‌های خشن روزگار، چون قایقی بی‌لنگر سرگردان است. این رمان، در ایران دهه‌ی پنجاه، پس از زخم کودتای ۲۸ مرداد، روایت می‌شود و تصویری زنده از دل و ذهن نسلی آشوب‌زده است.
هستی، با دستانی که رنگ و بوم را می‌شناسند، در تهرانی خاکستری زندگی می‌کند؛ شهری که نفس‌هایش زیر بار سیاست سنگین شده. او در تقاطع دو مرد گرفتار می‌شود: سلیم، روشنفکری که از عدالت سخن می‌گوید، اما در درونش با تردید و هراس دست‌وپنجه نرم می‌کند، و مهدی، مردی ساده و زمینی که ثبات را نوید می‌دهد، اما هستی را به دوراهی قلب و عقل می‌رساند. این کشاکش، او را به جزیره‌ای خیالی در ذهنش می‌برد؛ جایی که موج‌ها پاسخ نمی‌دهند، اما آینه‌ای پیش رویش می‌گذارند تا خودش را ببیند.
دانشور، با قلمی که گویی شعر می‌بافد، از سرگشتگی نسلی می‌نویسد که میان سنت‌های ریشه‌دار و نوگرایی گم شده‌اند. هستی، نماینده‌ی این نسل است؛ زنی که در برابر جامعه‌ای مردسالار و تاریخی پر از شکاف، به دنبال هویتی برای خود می‌گردد. او در خطوط نقاشی‌اش پناه می‌جوید، اما جزیره‌ی درونش همچنان در مه فرو رفته. سفرش به جنوب، دیدار با مردمانی که سادگی‌شان عمقی نهان دارد، دریچه‌ای به فرهنگ و انسانیت باز می‌کند و لایه‌های تازه‌ای به داستان می‌افزاید.
پایان رمان، نه چون خط پایان یک راه، بلکه چون افقی باز است. هستی در این جزیره‌ی سرگردانی، به پاسخی روشن نمی‌رسد، اما چشمانش به حقیقت درونش باز می‌شود. دانشور با هنرمندی، نشان می‌دهد که زندگی، خود سفری است میان طوفان و آرامش، و گاهی، سرگردانی، آغاز شناخت است.
این کتاب بیشتر برای بزرگسالان بالای ۲۰ سال مناسب است، زیرا درون‌مایه‌های عمیق عاطفی، سیاسی و هویتی آن، تجربه و بلوغ فکری بیشتری می‌طلبد.
کتاب‌های مشابه از نظر درون‌مایه:
1.«سووشون» اثر سیمین دانشور: روایتی از ایستادگی و رنج یک زن در دل تاریخ.
2.«شازده احتجاب» اثر هوشنگ گلشیری: تأملی در هویت و سرگشتگی در زمانه‌ی معاصر.
3.«خانه‌ی ادریسی‌ها» اثر غزاله علیزاده: داستانی از آدم‌هایی میان گذشته و اکنون.
نکات سودمند مطالعه‌ی «جزیره‌ی سرگردانی»:
مطالعه‌ی این کتاب، خواننده را به اندیشه در هویت و انتخاب‌هایش وا می‌دارد. این اثر، با نگاهی شاعرانه به تاریخ و جامعه، درکی عمیق از سرگشتگی انسان امروزی می‌دهد و انگیزه‌ای برای یافتن تعادل میان احساس و اندیشه در زندگی فراهم می‌کند.